Alt
İşverenlerce İşe Giriş Bildirgesinde Yapılan Hata
MUSTAFA
BELİR
Alt
işverenlerin sigortalı çalıştırmaya başlayacağı tarihte sigortalı işe giriş
bildirgesinin verilme süreleri konusunda pek çok kez hataya düştüğü ve idari
para cezasına muhatap olduğu görülmektedir. Bu çalışmamızda söz konusu hatayı
ele alacağız.
Giriş
Ticaret
hayatında taşeron kavramı pek çok yerde karşımıza çıkmaktadır. İş sahipleri;
karlılık, kalite, sürdürülebilirlik, müşteri memnuniyeti ve benzeri birçok
hususu bir arada ele alarak ticaretine yön vermektedir. Dolayısıyla, bu kavram mevzu hukukta geniş
bir şekilde yer bulmuş olup, yasa koyucu açısından, gerek ticaret ve vergi
hukuku gerekse sosyal güvenlik hukuku açısından düzenlemeler yapılmasını
kaçınılmaz hale getirmiştir.
Yazımızın
asıl konusu açısından konuyu ele aldığımızda ise uygulamaya ilişkin
düzenlemeler bulunmasına karşın, yorum yanlışları dolayısıyla işverenlerin
idari para cezalarına muhatap oldukları görülmektedir.
Alt Yüklenici ( Taşeron )
Kavramı
5510
sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun’ unun 12. maddesinde; “Bir
işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin bir işte veya
bir işin bölüm veya eklentilerinde, iş alan ve bu iş için görevlendirdiği
sigortalıları çalıştıran üçüncü kişiye alt işveren denir. Sigortalılar, üçüncü
bir kişinin aracılığı ile işe girmiş ve bunlarla sözleşme yapmış olsalar dahi,
asıl işveren, bu Kanunun işverene yüklediği yükümlülüklerden dolayı alt işveren
ile birlikte sorumludur” hükmüne yer verilmiştir.
Söz
konusu madde ile alt işveren ( taşeron) tanımlanmış olup, asıl işveren, 5510
Sayılı Kanun kapsamındaki yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte
müştereken sorumlu tutulmuştur.
Alt İşveren ve Asıl İşveren
Açısından İşyeri
12.05.2010
tarihli ve 27579 sayılı Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin; “Alt işveren
ve sigortalıyı geçici olarak devir alanın yükümlülüğü” başlıklı 31. Maddesinin
1. fıkrasında; “(1) Alt işveren, mevzuattan doğan yükümlülüklerini asıl
işverene ait işyeri sicil numarasına ilave olarak verilecek üç haneli alt
işveren numarası ile asıl işverenin işyeri dosyası üzerinden yerine
getirir. Alt işveren adına işyeri
dosyası açılmaz. “ ifadelerine yer verilmiştir.
Buradan
anlaşılacağı üzere, alt işveren yükümlülüklerini asıl işverene ait işyeri
üzerinde yerine getirmekte olup kendi adına bir işyeri dosyası bulunmamaktadır.
Alt İşveren ve Asıl
İşverenin Sigortalı Çalıştırmaya Başlayacağı Tarih
12.05.2010
tarihli ve 27579 sayılı Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 11. Maddesinin
3. Fıkrasının (b ) bendinde ; b) Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma
araçlarına sefer esnasında işe alınan sigortalıların çalışmaya başladıkları
tarihten itibaren bir aylık süre içerisinde, Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi veren işyerlerinde, sigortalı
çalıştırılmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde işe alınacakların
sigortalı işe giriş bildirgesinin en geç işyerinin tescil tarihinden itibaren
bir ay içinde verilmesi halinde,….. Kuruma yapılan bildirimler de
süresinde yapılmış sayılır.” İfadelerine yer verilmiştir.
Yönetmeliğin
11. ve 31. madde hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, asıl işverenin kuruma
ilk defa işyeri bildirgesi vermesi durumunda sigortalı çalıştırmaya başlayacağı
tarihten itibaren bir ay içerisinde işe alacağı işçinin işe giriş bildirgesini
işyeri tescil tarihinden bir ay içinde verilmesi halinde Kuruma yapmış olduğu
bildirim süresinde yapılmış sayılmaktadır. Ancak dikkat edilmesi gereken husus,
alt işverenin yine yönetmeliğin ilgili maddesinde belirtildiği üzere
yükümlülüklerini asıl işverenin işyeri dosyası üzerinden yerine getirecek
olmasıdır. Bu durumda alt işveren, asıl işverenin süre sınırlamasına tabi
olacak olup, kendisi için ayrıca bir süre işlemeyecektir.
Örnek
·
Asıl işveren işyeri tescilini 1.10.2017
tarihinde yaptırarak faaliyetine başlamıştır. Alt işveren ise asıl işverenle
10.10.2017 tarihinde sözleşme yapıp, işçi almıştır.
Asıl
işveren dosyası yeni tescil edilmiş bir dosya olduğu için, alt işverenin,
çalıştıracağı işçilerin işe giriş bildirgelerini vermek için, asıl işverenin
işyeri tescil tarihini dikkate alarak, 31.10.2017 tarihine kadar süresi
bulunmaktadır.
·
Asıl işveren işyeri tescilini 01.09.2017
tarihinde yaptırarak faaliyetine başlamıştır. Alt işveren ise asıl işverenle
10.10.2017 tarihinde sözleşme yapıp, işçi almıştır.
Asıl
işveren dosyası 1 aydan fazla bir süre önce tescil olduğu için alt işverenin
çalıştıracağı işçilerin işe giriş bildirgelerini, en geç, işe başlama tarihi
olan, 10.10.2017 tarihinde kuruma vermesi gerekmektedir.
Cezai Yaptırım
Alt
işverenler, yapmış oldukları hata dolayısıyla
5510 sayılı Kanun’un 102. Maddesi kapsamında idari para cezasına muhatap
olabilmektedirler. Buna göre; Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi İle Genel Sağlık
Sigortası Giriş Bildirgesini yasal süre içerisinde verilmemesi
halinde her bir sigortalı için bir aylık asgari ücret
tutarında idari para cezası uygulanmakta olup 2018 yılı için bu tutar 2.029,50
TL ‘dir.
Sonuç
Alt
işverenlerin, yönetmelik ve Kanun hükmü gereğince, işyeri bulunmadığından
dolayı, alt işveren olarak çalıştıracağı işçilerin işe giriş bildirgelerini
vermek için asıl işverenin işyeri tescil tarihini dikkate alarak işlem tesis
etmesi gerekmektedir. Aksi halde idari para cezasına muhatap olması
kaçınılmazdır.
